23 წელი გავიდა საბჭოთა საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ, თუმცა დღემდე საქართველო რუსეთის მიერ დაწერილ სცენარით აგრძელებს თავის პოლიტიკურ არსებობას რის გამოც ნამდვილ (მაღალი ხარისხის) დამოუკიდებლობას ვერ მიაღწია. ამის თქმის საშუალებას მრავალი მიზეზი მაძლევს, მაგრამ ამჯერად მხოლოდ ერთ საკითხს შევეხები. დღემდე არც ერთმა "ხელისუფლებამ" არ მიიღო კანონი ლუსტრაციის შესახებ. პარლამენტში, მთავრობაში და სხვადასხვა თანამდებობებზე მყოფი ადამიანების შესახებ ქართველმა ხალხმა, ამომრჩევლებმა ბევრი რამ არ იცის. არჩევნების დროს თუ თანამდებობაზე დანიშვნისას, წარმოდგენილია ხოლმე ავტობიოგრაფია, რომელიც შრომის წიგნაკიდან ამონაწერს უფრო გავს, რომელიც კადრების უფროსებისთვისაა გათვლილი ვიდრე მოსახლეობისთვის. არ არის ცნობილი ცხოვრებისეული მორალური, ზნეობრივი, მამულიშვილური თუ პირიქით მოღალატეობრივი, კორუმპირებული, კრიმინალური დეტალები. ასევე არსებობენ საბჭოთა დროინდელი თუ პოსტსაბჭოთა ყოფილი პოლიტპატიმრები, რომელთა შესახებ ამომრჩეველებს არ აქვთ დეტალური ინფორმაცია, ეს იქნება პოლიტპატიმრობის სტატუსის მინიჭების მიზეზი თუ უბრალოდ პოლიტიკური მოღვაწეობა.
2013 წლის ნოემბერ–დეკემბერში საქართველოში ყოფნის დროს, ვეწვიე შინაგან საქმეთა სამინისტროს არქივს, რათა მენახა და მიმეღო ჩემი დაპატიმრების გამოძიებისა და გასამართლების მასალები. არქივის თანამშრომლებმა თავაზიანად მიმიღეს, გამომიტანეს რამოდენიმე ყუთი, რომელშიც რამდენიმე ტომისაგან შემდგარი მასალა ინახებოდა. ამიხსნეს, რომ მათ შეეძოთ დასკანირებული ვერსია მოეცათ, რომლის ერთი გვერდი ღირდა 3 ლარი, მთლიანი მასალის ფასი 3000 ლარი გამოვიდა, ვინაიდან ამ თანხის გადახდა არ შემეძლო, შევარჩიე ზოგიერთი საარქივო მასალები, რომელიც ასახავს დაპატიმრების, გამოძიების და გასამართლების დოკუმენტებს. ამჯერად რისი გადახდაც შევძელი დაახლოებით 200 ლარით შეფასებული დასკანირებული, მასალა მაქვს ხელთ.
მე არასდროს დამიმალია ჩემი პოლიტიკური მოღვაწეობის შესახებ, განაჩენი დაბეჭდილი იყო 1984 წელს პარიზში გამოცემულ ჟურნალ "გუშაგში", 1988 წელს საქართველოში ჟურნალ "ივერიაში", დაახლოებით ერთი წელია განაჩენის სრული ორიგინალი ვერსია, განთავსებულია სოციალურ ქსელში ფეისბუკზე. ამჯერად ჩემს ხელთ არსებული მასალასაც დავამატებ, თუმცა მომავალში ფინანსური საშუალების შემთხვევაში სრულ ვერსიას მივაწოდებ დაინტერესებულ საზოგადოებას აქვე მინდა მოუწოდო ყველა დროის პოლიტპატიმრებს საჯარო გახადონ საკუთარი დაპატიმრების, გამოძიებისა და გასამართლების დეტალური ინფორმაცია. მინდა ერთ გარემოებაზე შევაჩერო მკითხველის ყურადღება, ნათქვამია "კარგ მთქმელს, კარგი გამგონე უნდაო". ისევე, როგორც ყველა მწერლის ნაშრომს შესაბამისი განათლების მკითხველი სჭირდება, ეს იმიტომ მოვიყვანე მაგალითად, რომ მინდა ერთ მნიშვნელოვან გარემოებაზე გავამახვილო თქვენი ყურადღება: საგამოძიებო მასალები, საბრალდებო დსკვნა და განაჩენი გამომძიებლების, უშიშროებისა და სასამართლოს თანამშრომლების ენაზე არის დაწერილი, ამიტომაც ეს ტქესტები არ არის გათვლილი ნებისმიერ მკითხველზე და ალბათობა იმისა, რომ განსხვავებული ცოდნის მქონე მკითხველმა სამართლის სფეროში განსხვავებული აზრი გამოიტანოს საკმაოდ დიდია. საილუსტრაციოთ საბრალდებო დასკვნაში ერთ ფრაზაზე შევჩერდები, თავი დამნაშავედ სცნო მაგრამ არ მონანია; თუ არ მოინანია თავს რატომღა გრძნობს დამნაშავედ, მოდის ეს შეასაბამისობაში თუ არა? ამდაგვარი მაგალითი ბევრია.
ყველას კარგად მოგეხსენებათ, კგბ–ში მომუშავე პირები თითოეულ საქმეზე ოპერატიულ მასალებს ფლობდნენ, ამისთვის შესაბამისი რესურსიც ჰქონდათ არსენალში, შეეძლოთ ცემა, წამება, შანტაჟი და ფსიქოლოგიური ზემოქმედება... ასევე პროფესიული ცოდნა და გამოცდილება, უფრო მეტად დაეჯერებინათ დასაკითხი პირები, რომლებსაც არ ქონდათ საჭირო გამოცდილება და მოუმზადებლები ხვდებოდნენ გამომძიებლის მიერ მომზადებულ ხაფანგში.
მასალებში კარგად ჩანს, დაკითხვების დროს გამომძიებლის მიერ დასმული შეკითხვები ორ ალტერნატივას გვთავაზობს, ფაქტების დადასტურებას, ან უარყოფას, ეს ერთგვარი ხელოვნებაა, რომელიც სასურველი პასუხის მიღებაში ეხმარებოდა, მითუმეტეს თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ გამომძიებელმა უფრო მეტი იცოდა ვიდრე თითოეულმა დაკითხულმა პირმა, გამომძიებლებს ყველა დეტალი გააჩნდათ აღნიშნულ საქმეზე, ბრალდებულის მხრიდან მხოლოდ თანხმობა იყო საჭირო, უარყოფას არანაირი აზრი არ ქონდა, ხოლო პასუხი გამომძიებლის ხელით, სიტყვებით იწერებოდა, დაკითხული პირების გამოუცდელობიდან გამომდინარე სწორედ გამომძიებლის წისქვილზე ასხამდნენ წყალს.
ამასთანევე ავღნიშნავ, რომ კგბ–ს ჩანერგილი პირი, რომელიც ორგანიზაციაში თითოეულმა წევრმა ერთმანეთისგან განსხვავებით ამოიცნო გივი ბერდიას–ძე მაყიშვილი იყო, არ არის გამორიცხული სხვაც ყოფილიყო, მიუხედავად ჯაშუშის არსებობისა კგბ–ს მაინც ბევრ კითხვაზე დარჩა პასუხი გაუცემელი, რასაც დაკითხვის ოქმების და საბრალდები დასკვნის მასალების გაცნობისას უფრო ნათლად იხილავთ.
ამასთანავე შეიძლება ითქვს, რომ არსებული გამოძიება "დამაკმაყოფილად" ჩათვალეს, "ბრალეულობა" საკმარისი იყო გასამართლებისთვის. ასევე ვფიქრობ, რომ კგბ–ს ინტერესებში არ შედიოდა ზოგიერთი ფაქტის დაზუსტებადა ზოგიერთი პირების დაპატიმრება, გასამართლება, რომლებსაც შემდგომში თავისი ინტერესების მიხედვით კიდევ გამოიყენებდნენ. ბოლოს ხაზგასმით მინდა ავღნიშნო, რომ დაპატიმრებამდე, ჩანერგილი აგენტის (თუ აგენტების) გარდა, არავის არავინ უმხელია, არავის არავის წინააღმდეგ ჩვენება არ დაუწერია, ყველა წევრი ერთგული დარჩა თავისი საქმისა, რასაც თავისი ნებით, ენსთუზიაზმითა და პატრიოტული მოსაზრებებით უანგაროდ ემსახურებოდა.
საქართველოს ეროვნულ განმათავისუფლებელი
ორგანიზაცია ( სეგო ) დოკუმენტური ფილმი
ფრაგმენტი საქართველოს ეროვნულ განმათავისუფლებელი მოძრაობის უახლესი ისტორიიდან
ზაქარია ლაშქარაშვილის ინტერვიუ ჯანრი კაშიასთან 1988 წელი რადიო თავისუფლება
რუსულიდან ნათარგმნი საბრალდებო დასკვნა
განაჩენი
ბრალდებულის დაკითხვის ოქმი
25 ივლისი, 1983 წელი.
16 აგვისტო, 1983 წელი.
18 აგვისტო, 1983 წელი.
19 აგვისტო 1983 წელი
4 ნოემბერი, 1983 წელი.
5 დეკემბერი, 1983 წელი.
23 დეკემბერი, 1983 წელი.
6 იანვარი, 1984 წელი.
განცხადება 29 დეკემბერი, 1983 წელი.
ოქმი
ჟურნალი გუშაგი
ჟურნალ "გუშაგის" რედაქტორსა და გამომცემელს განსვენებულ ბ - ნ გიორგი წერეთელს სახელი და გვარები შეეშალა უნდა იყოს მარცხნივ ზურაბ ჭავჭავაძე, მარჯვნივ ზაქარია ლაშქარაშვილი.
სატელეფონო საუბრიზურაბ ჭავჭავაძე და ზაქარია ლაშქარაშვილი
ვინც ნახავს ვიდეო ჩანაწერს "ღირსების სასამართლოს", რომელიც შედგა 1989 წელს, ყურადღება მიაქციეთ და დაიმახსოვრეთ ზვიად გამსახურდიას დამცველები, "მეგობრები". ამის შემდეგ ქვემოდ ნახავთ ვიდეო მასალებს და ფოტოებს, რომლებიც ერთი წლის შემდეგ არის გადაღებული; სადაც ზვიადის მომხრეები და მის მიერ დანიშნული მთავრობის წევრები არიან აღბეჭდილი. დასკვნები თვითონ გამოიტანეთ.
ღირსების სასამართლო 9 იანვარი, 1989 წელი
მეოთხე ნაწილი
მეთერთმეტე ნაწილი
მეთორმეტე ნაწილი
მეცამეტე ნაწილი
ორმოცდამეერთე ნაწილი
ორმოცდამეორე ნაწილი
ორმოცდამესამე ნაწილი
ირაკლი წერეთლის გამოსვლა 1991 წელი
ოპოზიციის და კიტოვანის აქცია ტელევიზიასთან 1991წ
ნაძირლების გადატრიალება 1991-1992.
საქართველო. 1991 წელი
ჟურნალი "ივერია"
ღირსების სასამართლოზე ზვიად გამსახურდიამ თქვა, რომ ისტორია, მომავალი დაადგენდა სიმართლეს. 1989 წლის ბორითის ავტოკატასტროფის შემდეგ, რაც მერაბ კოსტავა და ზუარბ ჭავჭავაძე გარდაიცვალნენ, აშკარად გამოამჟღავნა თავი და სიმართლის დადგენას თვითონვე შეუწყო ხელი, რაც ქვემოდ მოყვანილ მასალებში ჩანს
ღირსების სასამართლოზე ზურაბ ჭავჭავაძე და მისი მომხრეები რომ მართლები იყვნენ და ზვიად გამსახურდია მალავდა ცილისწამების ფაქტს, ვიდეოს მნახველ და მასალის მკითხველი საზოგადოება მიხვდება თუ რატომ იყო ზვიადი და მისი მომხრეები აგრესიულად გამწყობილები, რატომ იყენებდნენ მუქარას, უწმაწურ სიტყვებს,... საზოგადოება თვითონ შეაფასებს და გამოიტანს სწორ დასკვნას.
გაზეთი "ივერია" № 34 , ოქტომბერი, 1992 წელი.
რადგან გაზეთის დასკანერებული ვერსია არ იკითხება, ქვემოდ გთავაზობთ წასაკითხად გამარტივებულ გადაბეჭდილ ვარიანტს.
-მე ეს უბრალოდ გიკარნახე, რომ შენთვის ცნობილი იყოს -მაგრამ შენ ეს ყველაფერი უკვე მომიყევი წინა საუბრისას. -მაგრამ მერაბის წერილი ხომ არ იცოდი? -ნუ შენ სწორედ ისე თქვი, რომ მერაბიც, ასე რომ ვთქვათ, ასე თვლისო. -მაგრამ ის (ჭანტურია, რედ.) არ ასვენებს, მიუხედავად ტრაედიისა და ყველაფრისა, აგრძელებს ამ ბრძოლას, გესმის? ჩვენ უნდა გამოვავლინოთ სიმართლე ამის შესახებ. ასე რომ, თქვენ მალე მიიღებთ მერაბის ხელწერილს ამ საკითხზე. -ზვიად, მე რამდენიმე შეკითხვა მაქვს, ის მიტინგები და მჯდომარე გაფიცვა გრძელდება? -მჯდომარე გაფიცვა არმიასთან დაკავშირებით? -ჰო, არმიასთან დაკავშირებით.. -იქ გაკრულია პლაკატები: ,,ჩვენ უარს ვამბობთ საოკუპაციო არმიაში სამსახურზე ''ინგლისურად, უარს ამბობენ საოკუპაციო არმიაში სამსახურზე. ეს ის კი არ არის, რომ უბრალოდ საქართველოში დატოვონ. გესმის, ისინი საერთოდ უარს ამბობენ არმიაში სამსახურზე, როგორც საოკუპაციოში. ჯერ ,,შიმშილობა'' არ არის, ჯერ მჯდომარე გაფიცვაა, 55 კაცია, ყოველ საღამოს მიტინგები ტარდება. -ახლა კიდევ ერთი საკითხი, ზვიად. აი, რკინიგზის ბლოკადის შესახებ, რომელიც აზერბაიჯანმა სომხეთს განუცხადა. საქართველოც ჩარეულია როგორღაც? - არა , არა საქართველო არ მონაწილეობდა, უბრალოდ, საქართველო დაზარალდა ამის გამო, რადგან ბენზნი არაა, საერთოდ, დიდი რიგებია, რადგან აზერბაიჯანმა დააკავა ძალიან ბევრი ჩვენი ვაგონი. იმიტომ, რომ როცა ჩვენებმა მიიღეს ბენზინი, აგზავნიდნენ მას სომხეთში, ჩვენი დურაკები, გესმის, ხლა აზრბაიჯანი გვსჯის ამისთვის. - აჰა! - ახლა თენგიზ, აი, ეს-ესაა მე დამირეკა უცნობმა და მითხრა ერთით ნოლი ჩვენს სასარგებლოდო. გესმის, ეს აშკარად სუკ-ია! გესმის? მერაბის სიკვდილი - ერთით ნოლია სუკ-ის სასარგებლოდ. აი, აქედან ჩას, რომ ისინი მონაწილეობენ ყველაფერში. - ჰო, გასაგებია, - აი ამ ნაძირლებმა მიაგზავნეს თამარი და ზურაბი და უთხარი ეს გულნარას, თეენგიზ, რომ თამარი და ზურაბი მალე ასიათასიან მიტინგზე გამოცხადდებიან ქართველი ხალხის მოღალატეებად გესმის, მავნებლებად და საერთოდ, მათი ადგილი არ იქნება ქართულ მიწაზე, რადგან მათ დაღუპეს მერაბ კოსტავა. ისინი მკვლელები არიან, გესმის? ასე რომ, თქვენ ეს გაითვალისწინეთ და იცოდეთ, რომ... (აწყვეტინებს).
-ზვიად,ჩვენ მივიღეთ ასეთი...(აწყვეტინებს) -მაგათ აგენტს ლაშქარაშვილს რეკლამირებას ნუ უკეთებთ, თორემ ძალიან სერიოზულ კამპანიას დავიწყებთ რადიო ,,თავისუფლების'' წინააღმდეგ, გესმის? -ზვიად, გესმის, ჩვენ მივიღეთ ისეთი ცნობა, თითქოს ზურა ჭავჭავაძეც დიღუპა. -ჯერ არ დაღუპულა,მაგრამ გინდაც დაიღუპოს, თამარას გამოვაცხადებთ მოღალატედ, გესმის, და მერაბ კოსტავას მკვლელად, რადგან ის მეთოდურად ცდილობდა ამის გაკეთებას, გესმის, წყვეტდა ხოლმე მას ჩვენი აქციებიდან და აი, ისეთ საქმეში გაახვია - რომელიღაც თურქების საქმეში, გესმის, ასე რომ ჩვენ მას გამოვაცხადებთ მოღალატედ, მისი ადგილი ქალაქ თბილისში არ იქნება, ამიტომ თქვენ ეს გაითვალისწინეთ და გულნარასაც უთხარით, რომ ეს აგენტი ლაშქარაშვილი ,,თავისუფლებიდან'' მოშორდეს, წინააღმდეგ შემთხვევაში, თენგიზ, ჩვენ გამოვუცხადებთ ომს პირდაპირ თქვენს რადიოს და ვამხელთ როგორც ერის მტრებს, თუ ისინი ამას არ გააკეთებენ.( ,,ბელადის'' ტონი სულ უფრო და უფრო ისტერიული ხდება, რედ.) -ზვიად,იცი რა, შენ როგორც იტყვიან... საერთოდ, სანამ თქვენ დაიწყებთ ამის გაკეთებას, კარგად დაფიქრდით. -მე ვიფიქრებ, მაგრამ შენ გადაეცი გულნარას, რომ ეს ლაშქარაშვილი... რომ მისი ფეხი არ იყოს რადიო ,,თავისუფლებაში''. -ზვიად, ამას გულნარა არ წყვეტს, ამას მე არ ვწყვეტ, ამას არცერთი ჩვენთაგანი არ წყვეტს, ამას წყვეტს ამერიკის კონგრესი. -მაშინ ჩვენ დავიწყებთ კამპანიას თქევნი რადიოსადგურის წინააღმდეგ. აი, მაშინ ნახავთ! -მაგრამ ეს მხოლოდ თქვენ მოგიტანთ ზიანს, უპირველეს ყოვლისა. -არა არა არ მოგვიტანს ზიან! -კარგი,შენ იცი. -რადიოსადგურში თუ ჩვენი მტრები იჯდებიან.. -მაინც რა, კონკრეტულად რა არ მოგწონს, რომელი გადაცემები? -რომელი გადაცემები? ლაშქარაშვილი იქ ჩვენს წინაღმდეგ ქადაგებს, გვადანაშაულებს, რომ ჩვენ ქართველი ხალხის მტრები ვართ, რომ ჩვენ დავღუპეთ ქართველი ხალხი 9 აპრილს, სუკისტურ პროპაგანდას ეწევა. აგერ კიდევ კაშია, სანამ კაშია და ლაშქარაშვილი თქვენგან არ აილაგმებიან, ჩვენ საერთოდ ბოიკოტს გამოგიცხადებთ, არავითარ ინფორმაციას თქვენ არ მოგცემთ და შენც, თენგიზ, გირჩევ,გაწყვიტო ურთიერთობა ჭანტურიასთან,წინააღმდეგ შემთხვევაში შენ უნდა გახვიდე ჰელსინკის ჯგუფიდან და ჩემთანაც გაწყვიტო ურთიერთობა. -ზვიად,გეხვეწები,ნუ მელაპარაკები ასეთი ულტიმატუმური ტონით, კარგი? -ეს ჩემი საბოლოო აზრია, წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენგან თქვენ არავითარი ინფორმაცია აღარ გექნებათ და საერთოდ, გავწყვეტ ყოველგვარ ურთიერთობას. აი, ეს იცოდე. - შენი ნებაა, მაგრამ კიდევ დაფიქრდი, შენთვის უარესს გაიკეთებ. -მე უკვე ვხედავ, რომ თქვენი ამერიკა რიბენტროპის პოლიტიკას ატარებს. ის ამ კრემლის აგენტებს გაურიგდა და ჩვენ გაგვყიდეს, გესმის, და შენ თუ ამ გამყიდვლებს მოემსახურები და თუ ქართველი ხალხის ინტერესებს არ დაიცავ, მაშინ შენც უარგყოფთ, გესმის? -ზვიად, ჩვენ ხომ არა გვაქვს არჩევანი,შენ ისე ლაპარაკობ,თითქოს ამერიკის გარდა კიდევ ვინმე იყოს. -თქვენ ვერ ხედავთ, რას აკეთებენ ისინი, არა? ისინი სულ აჩუმათებენ ჩვენს ინფორმაციას და ამ მოღალატეებს,ამ კაგებეშნიკებს უკეთებენ რეკლამირებას, ამ ნაძირალებს, ამათ, ჭავჭავაძე, ლაშქარაშვილი, კაშია-მაშია! ეს ყველა იქ შეგზავნილი აგენტები არიან. აი, ჩვენი საბოლოო აზრი, უბედური კოსტავა მათ მხარს უჭერდა, რადგან ის გამოატვინეს, საერთოდ დაუხშვეს ტვინი ,გესმის! ახლა კი მათივე ხელით მოიშორეს, ასე რომ, თუ თქვენ არ დაგვეხმარებით ამ მავნებლების, კაგებეშნიკების წინააღმდეგ ბრძოლაში, რომლებიც კგბ-მ ჩვენ მოგვიგზავნა, მაშინ ჩვენ თქვენც უარგყოფთ. აი, ეს იცოდე! - კარგი, კარგი, ზვიად მე ამას გავითვალისწინებ. (პაუზა). - ალო... - დიახ, დიახ... - მე გავიგე, რომ თქვენ ძალიან ხშირად ესაუბრებით ჭანტურიას და მისგან იღებთ ინფორაციას. იცოდეთ, რომ ეს ინფორმაცია ტყუილია, ეს ყველაფერი დეზინფორმაციაა, ყველაფერი ჭორებია, და რომ არის მავნებელი და მალე იქნება მოკვეთილი ქართველი ხალხისაგან. (საუბარი აქ წყდება. რედ.)
სატელეფონო საუბრები
ზაქარია ლაშქარაშვილი და გოგი ხოშტარია
ზაქარია ლაშქარაშვილი და მანანა არჩვაძე
ზვიად გამსახურდიას მუქარის, დაშინების შედეგად რუსუდან ბერიძის მიერ დაწერილი წერილი. 08.03.1990 წელი
რუსუდან ბერიძე
ვინაიდან ქალბატონ რუსუდან ბერიძის წერილი სათაურით "უსიამოვნო ვიზიტი" კარგად არ იკითხება, ამის გამო ქვემოდ გთავაზობთ დაბეჭდილი სახით.
უსიამოვნო ვიზიტი
1988 წლის შემოდგომაზე დამირეკა მეგობარმა ქალმა (გვარს არ ვასახელებ,რადგან ის გაუგებრობის მსხვერპლი გახდა და თავისდაუნებურად აღმოჩნდა არასასიამოვნო სიტუაციაში) მან მთხოვა ,სტუმრად მიმეღო მისი ნაცნობი,რომელსაც დიდი სურვილი ქონდა ,გაცნობოდა მერაბ კოსტავას მეუღლეს და ირაკლი კოსტავას დედას ,მე დავთანხმდი. დათქმულ დროს ჩემ ოჯახში მოვიდა ჯონი ლაშქარაშვილი ჩემ მეგობარ ქალთან ერთად ამ დროს ჩემთან სტუმრად იყვნენ ჩემი მეგობრები და ახლობლები ქეთევან ბერიძე ,ნატო გაბისონია და მირა მეგედი. აღმოჩნდა ,რომ ჯონი ლაშქარაშვილი ყოფილი პოლიტიკური პატიმარია,რომელიც მიდის საფრანგეთში ,რომ იქ გააგრძელოს საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლა (როგორც თვითონ აგვიხსნა).მე ძალიან არ მიყვარს ადამიანები ,რომლებიც მძიმე დღეში მყოფ სამშობლოს ტოვებენ(ერთხელ როცა მერაბ კოსტავას ციმბირში ვკითხე ,დათანხმდები თუ არა საზღვარგარეთ რომ წახვიდე,ხომ ხედავ აქედან არასოდეს გაგანთავისუფლებენ მეთქი, მან მიპასუხა თუ ერთი შანსი არის საქართველოში დაბრუნების ,მე კიდევ დიდხანს დავრჩები საპატიმროშიო) მე და ჩემმა მეგობარმა ვაგრძნობინეთ ჯონი ლაშქარაშვილს ,რომ მიუღებლად მიგვაჩნია მისი ნაბიჯი.ამის შემდეგ მან მთხოვა,რამდენიმე წუთს მარტო დავრჩენილიყავით.ჩემი ბინა სტანდარტული პატარა ბინაა მე აღელვებული საკმაოდ ხმამაღლა ვლაპარაკობდი,ამიტომ სამზარეულოში გასული ჩემი მეგობრები უნებურად ისმენდნენ ჩვენს საუბარს ჯონი ლაშქარაშვილმა მოინდომა ჩემგან ზვიად გამსახურდიას და მერაბ კოსტავას მაკომპრომეტირებელი ინფორმაციის მიღება(განსაკუთრებით ზვიადის შესახებ) ეტყობა ,ჩათვალა ,რადგან მე და მერაბი დაძაბულ ურთიერთობაში ვიყავით ერთმანეთთან ,მე და ზვიადი კი უბრად, ამიტომ საფრანგეთში გამგზავრების წინ ჩემგან შეიძლებოდა სასურველი შავი ინფორმაციის მიღება. ჩემს აღშფოთებას საზღვარი არ ქონდა.ჯერ ერთი, ჩემს თვალწინ გაიარა ზვიადის და მერაბის საოცარი მეგობრობის წლებმა,ჩემ თვალწინ ჩამოყალიბდნენ ისინი როგორც ქართული ეროვნული მოძრაობის აღიარებული წინამძღოლები თან აღმაშფოთებელი იყო,რომ ეს კაცი,რომელიც შავ და ბნელ მომენტებს ეძებდა ზვიადის და მერაბის ცხოვრებაში,მერაბის მეგობრად ასაღებდა თავს.თან მოითხოვდა ჩემგან იმის დადასტურებას,რომ ზვიადი და მერაბი უღირსი და პათოლოგიური ადამიანები არიან. ჯონი ლაშქარაშვილი მე მკაცრად დავითხოვე ჩემი სახლიდან და ვუსაყვედურე ჩემ მეგობარ ქალს ,ასეთი კაცი ჩემ სახლში როგორ მოიყვანე მეთქი.მისთვისაც სრულიად მოულოდნელი აღმოჩნდა ჯონი ლაშქარაშვილის სტუმრობის მიზეზი და ძალიან შეწუხდა. მართალი გითხრათ,ამ უსიამოვნო შემთხვევის შემდეგ მიჭირს დავიჯერო ,რომ ადამიანს საქართველოსთვის შესტკივა გული. რუსუდან ბერიძე 8.03.90 რუსუდან ბერიძის მონათხრობს ვადასტურებთ. ქეთევან ბერიძე(ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი) ნატო გაბისონია(კულტურის სამინისტროს მეთოდისტი) მირა მეგედი(ფიზიოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ თანამშრომელი)
ზაქარია ლაშქარაშვილის განცხადება 1988 წელი
ზაქარია ლაშქარაშვილის ვიდეო ჩანაწერებში ნახსენები წერილები, ინტერვიუები და ფოტოსურათები
მერაბ კოსტავა და მისი ქალიშვილი თამთა კოსტავა
ღია წერილი საერთაშორისო ოლიმპიურ კომოტეტს 2007 წელი
(საქართველოს მოსახლეობას,უცხოეთში მცხოვრებ ქართველებს და საქართველოს ოპოზიციურ პარტიებს)
მოგმართავთ საფრანგეთიდან ,პოლიტიკური დევნილი ზაქარია( ჯონი) ლაშქარაშვილი, ყოფილი პოლიტპატიმარი (1983- 1987) საქართველოში დღევანდელ პარტიათა შორის უძველესი პოლიტიკური პარტიის- ''საქართველოს ეროვნული პარტიის"(1972)წ, შემდეგ კი 1980 წლიდან საერთო ეროვნული ინტერესებიდან გამომდინარე,მის ბაზაზე სახელშეცვლილი ზეპარტიული ''საქართველოს-ეროვნულ განმათავისუფლებელი ორგანიზაციის''( სეგო)ს დამაარსებელი და ხელმძღვანელი.
მე პოლიტიკური მოღვაწეობისთვის ყველაზე მძიმე ,საბჭოთა პერიოდში ვეწეოდი აქტიურ პოლიტიკურ საქმიანობას,რასაც ბუნებრივია დისიდენტური ხასიათი ჰქონდა .1987 წლის პოლიტპატიმართა ამინისტიის შემდეგ,იმ დროისთვის ერთადერთმა პოლიტიკურმა გაერთიანებამ მივმართეთ საჭოთა უმაღლეს ხელისუფლებას რეგისტრაციისათვის.პასუხად, ვინაიდან არ მოვინანიე და უკვე ლეგალური გზით განვაგრძე პოლიტიკური მოღვაწეობა,საბჭოთა ხელისუფლებამ მოქალაქეობა ჩამომართვა და ქვეყნიდან გამაძევა.1988 წლიდან ვიყავი პირველი არასამთავრობო გაერთიანების,ეროვნული მოძრაობის მიერ დაარსებული ,ილია ჭავჭავაძის საზოგადოების წარმომადგენელი უცხოეთში.
''პერესტროიკის'' შემდეგ ეროვნული მოძრაობა შედარებით უსაფრთხო და ლეგალური გახდა,1988 წლიდან ეროვნული მოძრაობის დაშლა-დანაწევრება იწყებოდა ,დაიწყო პოლიტიკური პარტიების დაარსება .დავინახე,რომ ამ მოძრაობის ლიდერთა უმეტესობის უსაზღვრო პოლიტიკური ამბიციები მიმართული იყო,მომავალი დამოუკიდებელი საქართველოს ხელისულებაში მოსვლისათვის და პირადი ინტერესებისათვის უფრო იბრძოდნენ ,ვიდრე დამოუკიდებლობის რეალურად მოსაპოვებლად,რამდენჯერმე ამაოდ ვცადე მათი წრეგადასული ამბიციების დაოკება.სამწუხაროდ,მართალი აღმოვჩნდი,ამ პოლიტიკური ძალების მოღვაწეობის შედეგმა,განვლილმა ოცწლიანმა პერიოდმა,აშკარად დაადასტურა მათი ამბიციების უსაფუძვლობა,მათი პოლიტიკური გზის მცდარობა.
დღეს,როდესაც საქართველოში უკიდურესად მძიმე ვითარებაა,როდესაც ხელისუფლებამ ცხოვრების ყველა სფერო ლამის სრულ კატასტროფამდე მიიყვანა,ხოლო პოლიტიკური ე.წ ოპოზიცია შეცდომას შეცდომაზე უშვებს,(შეიძლება დანაშაულსაც) ჩვენმა პოლიტიკურმა გაერთიანებამ გადავწყვიტეთ,რომ მთელი ძალითა და ენერგიით ჩავერთოთ დღევანდელ პოლიტიკურ ცხოვრებაში.რათა ქართველი ერი კრიზისიდან გამოვიდეს. ჩვენ თავს უკვე ვეღარ მივცემთ გვერდზე დგომის უფლებას, დავრჩეთ გულშემატკივრების როლში, რადგან ყოველგვარი იმედი ხელისუფლებისადმი და ოპოზიციისადმი ამოწურულია...
1992 წლიდან ძალადობრივი გზით ხელისუფლებაში მოსული მოქალაქეთა კავშირის და მისი მემკვიდრე, დღევანდელი ნაც.მოძრაობის კლანური დაჯგუფებების მიერ, პოლიტიკური ზეწოლის, ფინანსური შევიწროების და სხვა ძალისმიერი მეთოდების გამოყენებით მოხდა ეროვნული გაერთიანებების აქტიური პოლიტიკიდან განდევნა. ზემოთხსენებული ანტიეროვნული ძალების მაღალჩინოსნების მიერ დაარსებული პარტიების ოპოზიციის პოლიტიკური ველის დაკავება. ფაქტობრივად, დღეს ე.წ.ოპოზიციას,ძირითადად სახელისუფლებო,სატელიტი პარტიები წარმოადგენენ.
მე საქართველოში მოქმედ ყველა ოპოზიციურ გაერთიანებას მივმართავ შემდეგი წინადადებით ..
ვინაიდან ,მათ ვერ მონახეს საქართველოში რეალური დამოუკიდებლობის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარებისათვის, რეალური დემოკრატიის განხორციელების გზები,ვინაიდან ,ამ თვალსაზრისით,მათი ყოველი მცდელობა დაუსრულებელი შეცდომებით იყო აღსავსე,ვინაიდან მათ მიმართ ხალხის ნდობა პრაქტიკულად ამოწურულია და არც არავითარი შანსი არაა ამ ნდობის აღდგენისათვის,მოვუწოდებ ,შეაჩერონ,თუნდაც დროებით, ქართველი ერისთვის უშედეგო პოლიტიკური ოპოზიციური საქმიანობა და ამჯერად მე და ჩვენს პოლიტიკურ გაერთიანებას,საქართველოს ეროვნულ განმათავისუფლებელ ორგანიზაციას (სეგო) დაგვითმონ პოლიტიკური ასპარეზი,რათა მდგომარეობის გამოსწორებისათვის ,უმოკლეს ვადაში მშვიდობიანი საშუალებით შევცვალოთ დღევანდელი ქვეყნის მმართველი ძალაუფლება . ჩვენ უნდა მოგვეცეს ჩვენი რეალური გეგმების განსახორციელებლად,ქვეყნის ეროვნულ სახელმწიფოებრივ გზაზე გადასაყვანად,პოლიტიკური ბრძოლის საშუალება.
წინააღმდეგ შემთხვევაში ,საქართველოში მდგომარეობის კიდევ უფრო გაუარესებისთვის და შესაძლოა ,სრული კატასტროფისთვისაც,მთელი პასუხისმგებლობა ხელისუფლებასთან ერთად დაეკისრება ოპოზიციურ პარტიებსაც.
ამასთანავე ,მოგიწოდებთ საქართველოს მოქალაქეობრივი მაღალი შეგნების მქონე მოსახლეობას,რომ მშვიდობიანი გზით აიძულოთ ოპოზიციური პარტიები ,შეაჩერონ ფუნქციონირება ან საბოლოოდ დასტოვონ პოლიტიკური ასპარეზი. ქართველ ერს ამის მიღწევა შეგიძლიათ ოპოზიციური პარტიების მიერ დაგეგმილი საპროტესტო აქციების ბოიკოტირებით,რაც ამასთანავე გამოიწვევს ამ პერსპექტივადაკარგული ოპოზიციური პარტიებისთვის შემოწირულებების შეწყვეტას და ამით მათი ფუნქციონირების შეჩერებას.
ველოდები ამ მიმართვის ადრესატების,ოპოზიციური პარტიებისა და ოპოზიციურად განწყობილი მოსახლეობის გამოხმაურებებს,რისი გათვალისწინებითაც გავაგრძელებთ ჩვენ შემდგომ ეროვნულ განმათავისუფლებელ პოლიტიკურ საქმიანობას.
ზაქარია ლაშქარაშვილი
2011 წლის თებერვალი
საფრანგეთი ,ლევილი
თებერვლის ბოლოს გამოვაქვეყნე მიმართვა საქართველოს მოსახლეობისადმი, უცხოეთში მცხოვრები ქართველებისადმი და ოპოზიციური პარტიებისადმი.
-საქართველოს ეროვნულ განმათავისუფლებელი მოძრაობის განცხადება 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებთან დაკავშირებით. საზოგადოებაში არის საუბარი რომ იქნება და თუ არა ლეგიტიმური ან კანონიერი არჩევნები?! ზოგიც ფიოქრობს რომ გაყალბდება. (სეგო) საქართველოს ეროვნულ განმათავისუფლებელი ორგანიზაციის პოზიცია ასეთია: რომ საქართველოში ჯერ არ ჩატარებულა სამართლიანი არჩევნები, რაც სახელმწიფოებრივობასთანაა დაკავშირებული... არც პირველი არც მეორე და არც მესამე და არც დღეს ჩატარებული არჩევნები არ იქნება სამართლიანი არსებული მოქალაქეობრივი კანონმდებლობის გამო რომელიც არაა დაახლოვებული ევროპული ქვეყნების კანონებთან და სტანდარტებთან. მაგალითად საქართველოში არ არის სრულყოფილი კანონი მოქალაქეობის შესახებ. პოზიცია და ოპოზიცია აღიარებს ევროპულ კანონმდებლობას, მაგრამ ჩვენთან არაა თანხვედრაში ევროპულ სტანდარტებთან კანონი მოქალაქეობის შესახებ. ოთხმოცდაათიან წლებში პირველი არჩევნების დროს არ არსებობდა კანონი საქართველოს მოქალაეობის შესახებ, ესეიგი არ არსებობდა საქართველოს მოქალაქეობის დამადასტურებელი მოწმობა, არჩევნები რომელიც ჩატარადა საბჭოთა კანონმდებლობის მიხედვით, შესაბამისად არჩევნებში მონაწილეობა მიიღეს საბჭოთა მოქალაქეებმა. შემდგომი შევარდნაძე სააკაშვილი როდესაც ეს ორი „ხელისუფალი“ ატარებდა არჩევნებს იყო პირდობის ქართული მოწმობა, მაგრამ არ იყო უცხო მოქალაქის დამადასტურებელი საბუთი, ყველა მონაწილე ადმიანი ჩაითვალა საქართველოს მოქალაქედ.
ევროკანონმდებლობით არსებობს სტანდარტი მოქალაქეობის შესახებ. მაგალითად საფრანგეთში მცოხოვრები მოქალაქე შესაბამისად არის ფრანგი, მიუხდევათ იმისა რა ეროვნების და წარმოშობისაა იგი, დაბადებით ფრანგი ფრანგია ასევე ნატურილაცზიით ხდება მოქალაქე. საქართველოში არ არის დაზუსტებული კანონი მოქალაქეობის შესახებ არაა დაზუსტებული ვინაა მოქალაქე და ვინ არა, არ არსებობს უცხოელი მოქალაქის საბუთი, ანუ ვის შეუძლია მიიღოს არჩევნებში მონაწილეობა და ვის არა. დღევანდელ საქართველოში უცხო ქვეყნიდან შემოსულ მოქალაქეს ყოველგვარი პროცედურების გავლის გარეშე აძლევენ მოქალაქეობას და მათ თვლიან საქართველოს მოქალაქეებად. ჩამოსული არიან ინდოეთიდან, ჩინეთიდან თუ აფრიკის სხვადასხვა ქვეყნიდან. საფრანგეთში ძირითადი ყურადღება ეთმობა ენის ცოდნას (ერვოპის ყველა ქვეყანაში) თუ ჩვენთან დაბადებული აზერბაიჯანელი ან სომეხი, რომელმაც არ იცის ქართული ენა და იგი ითვლება საქართველოს მოქალაქეთ ეს არასამართლიანი და არასწორია... თუ არ იცის ადამიანმა ფრანგული ენა ის ვერ იქნება ფრანგი ანუ მოქალაქე! ასეა ყველა ევროპულ ქვეყანაში. მოქალაქეობა გაიგივებულია ეროვნებასთან ეს ერთ მცნებაშია გაერთიანებული. საქართველოში დღეს გაურკვეველია ვინ არის მოქალაქე– ქართველი და ვინ არა, თუ ადამიანმა არ იცის ქართული ენა შეასბამისად ის ვერ და არ უნდა იყოს საქართველოს მოქალაქე. ეს ნორმაა ევროპული კანონმდებლობის მიხედვით. ამ მდგომარეობის მიხედვით ვინც იღებს არჩევნებში მონაწილეობას და არ არის დადგენილი მისი ეროვნება – მოქალაქეობა უკანონოა მათი მონაწილეობა არჩევნებში. ამგვარად არ იქნება სრულფასოვანი და სამართლიანი არჩევნები აქდან გამომდინარე, დღეს საქართველოს ბედს არ წყვეტს ქართველი ერი! არჩევნებში მონაწილეობას აღებს არაქართველი მოსახლეობა, რომელიც არ არის დაინტერესბული საქრთველოს წარსულით, ტრადიციებით, კულტურით, სარწმუნოებით და მის მომავლით! ეს არ არის შეცდომა არამედ ეს არის „ხელისუფლების“დანაშაული და უკანონო! (2) დღეს არსებული პარტიები რომლებიც იღებენ არჩევნებში მონაწილეობას, სათავეში უდგანან ყოფილი თანამდებობის პირები, რომლებიც კორუფციის შედეგათ მიღებული ფულით ახდენენ პარტიის დაფინანსებას და შენახვას. -სამწუხაროდ ეროვნულად მოაზროვნე პოლიტიკური გაერთიანებები, არიან განდევნილი პოლიტიკური ველიდან და წახალისების მაგივრად განიცდიან დევნას სახვადსხავა ფორმით, ეროვნულად მოაზროვნე ადამიანები იდევნებიან პოლიტიკური ველიდან ფინანსური ზეწოლის–სამსახურის არქონის გამო. პარტია არსებობს საწევროს შენატანებით, და თუ პარტიის წევრები არ იქნებიან დასაქმებულნი რათქმაუნდა პარტიის ხაზინაც არ იქნება შევსებული და პარტია ვერ იარსებებს. დღევანდელი პარტიების შექმნა ხდება ყოფილი მაღალი თანამდებობის პირების მეშვეობით თანმხლები ოფისებით და ხელფასიანი წევრებით. რაც ფინანსურ ხარჯებთანაა დაკავშირებული, ეს თანხები კი გასაგებია როგორი კორუფციული გზითაა მოპოვებული. ეს არის შავი ფული, და ასეთი პარტიები და მათი საქმიანობა არ არის ლეგიტიმური და დემოკრატილული, ესაა კლანურ– მაფიოზური დაჯგუფებები რომლებიც ატარებენ დღეს არჩვენებს. ( 3 ) ამ არჩევნებში „ნაციონალური მოძრაობა“თუ გაიმარჯვებს ეს არ იქნება ლეგიტიმური! ძალადობრივი მეთოდების გამოყენების გამო. ხოლო იმ შემთხვევაში თუ რომელიმე სხვა პოლიტიკური სუბიექტი მოვა ხელისუფლებაში, ეს მოვლენა უნდა იყოს დროებითი ანუ გარდამავალი რათა მიეცეს შესაძლებლობა და აღადგინოს სამართლიანობა, 1.მოიყვანოს საქართველოს კანონმდებლობა ვროპულ კანონმდებლობასთან თანხვდერაში. 2.მიეცეს ყველა ეროვნულად მოაზროვნე პოლიტიკურ ძალებს საშუალება მოღვაწეობისათვის და შეექმნათ ყველა პოლიტიკურ გაერთიანებებს თანაბარი პირობები. ასე უნდა მომხდარიყო სსრკ–ს დაშლის შემდეგ რათა ახალი ევროპოულ კანონმდებლობასთან მიახლოებული კანონებით მოხდარიყო სრულყოფილად გამართლებული არჩევნების ჩატარება, გარდამავალი მთავრობის მიერ რაც ასე არ მოხდა. დღეს უნდა მოამზადოს გადამავალმა ხელისუფლებამ და შექმნას ევროპულ –ეროვნული პირობები, რათა არ განმეორდეს წარსულის უსამართლობა და მიეცეს თანაბარი უფლება ყველა იმ ეროვნულ სუბიექტს ვინც არაკორუმირულობის გამო ვერ მონაწილეობს დღემდე თავის ქვეყნის მართვაში მის გადარჩენაში, განვითარებასა და წინსვლაში!
ზაქარია ლაშქარაშვილის 1995 წლის საპრეზიდენტო
არჩევნებისთვის მომზადებული პროგრამა
ვიდეო ჩანაწერებში მოხსენიებული ინტერვიუები
ზაქარია ლაშქარაშვილის და მაია ორჯონიკიძის მიმოწერა
Zakaria Lachkarachvili2014 წლის 21 მარტი Zakaria Lachkarachvili 21.03.2014 3:19 Zakaria Lachkarachvili maiagamarjoba! shekitxva maqvs shentan! ara dgevandel movlenebtan, ar exeba es saakashvils d ivanishvils! es exeba uaxles istorias! tu shegidzlia gulcrfelad mesaubro 1991 clebis droindel movlenebtan dakavshirebit? shen piradad ar shegexeba es sakitxi magram iqneb icode, dedashenis shesaxeb maqvs shekitxvebi, romelic zviad gamsaxurdiastan aris dakavshirebuli? 2014 წლის 21 მარტი Maia Orjonikidze 21.03.2014 20:04 Maia Orjonikidze დედაჩემის მაგივრად მე რა გითხრათ,ზაქარია? მკითხეთ,თუ მეცოდინება გეტყვით. Zakaria Lachkarachvili 21.03.2014 22:15 Zakaria Lachkarachvili dedashenis magivrad ara:) mokled vitkvi: me mitxres, rom zviad gamsaxurdias prezidentobis dros, zviadis davalebit shinagan saqmeta saministros arqividan gautaniat zviad da konstantine (mamis) gamsaxurdiebis arqivi da gadauciat xelnacerta institutistvis, anu izastvis. amis shemdeg arqivshi am dosieebis bedi agar ician, aris azri rom zviadma iqidan caagebina da da sxva versiebi kidev... xom araferi ici amis shesaxeb? iqneb izas qonda natqvami, vinmestan tu ulaparakia amis shesaxeb da mogismenia, tu gaitanes institudan da sad, vin gaitana da sad gadaitanes...ai es shekitxva maqvs; shen sheidzleba ar ikavi aseti saqmeebit daintresebuli da kuradgebac ar migiiqcevia. tu sheidzleba amis shesaxeb icodes vinmem... mokled araferi piraduli, uaxles istorias sheexeba da shekitxva informaciulia... madloba! Maia Orjonikidze 21.03.2014 22:38 Maia Orjonikidze ზაქარია,ეს ზუსტად ის საკითხია,რომელიც ბევრზე კარგად ვიცი და მინდა გითხრათ რომ სრულიად არასწორად ხართ ინფორმირებული. დავაკონკრეტებ. 1.ეს არქივი იყო არა მხოლოდ ზვიადის და კონსტანტინესი ,არამედ ბევრად უფრო ფართო-ის შეიცავდა ზოგადად ქართველ მწერალთა დაკითხვის ოქმებს უშიშროების მიერ.ეს იყო სრულიად უნიკალური დოკუმენტები. 2.არქივი,რომელზეც თქვენ საუბრობთ-იმდროინდელმა საქართველოს უშიშროებამ (და არა შსს-მ) გადასცა ლიტერატურის მუზეუმს,რომლის დირექტორიც იმხანად იყო იზა-თუ არ ვცდები 1988 წელს. 3.მას მერე ეს არქივი დაცული იყო მუზეუმში.მაგრამ როდესაც ზვიად გამსახურდია გახდა საქართველოს პრეზიდენტი-მან გამოგზავნა ხალხი,რომლებმაც მისი სახელით გაიტანეს მთელი (და არა მხოლოდ ის ნაწილი,რომელიც შეიცავდა კონსტანტინეს და ზვიადის მასალებს) არქივი და მას მერე ამ არქივის კვალს ვერავინ მიაგნო,ის ან განადგურებულია ან დაკარგული. 4.მუზეუმს ერქვა არა ხელნაწერთა,არამედ ლიტერატურის. ასე რომ თქვენ არასწორად ხართ ინფორმირებული-ზვიდმა კი არ გაუგზავნა არქივი მუზეუმს,პირიქით-მუზეუმიდან გაიტანა. ესაა უტყუარი ინფორმაცია,რომელიც მე პირადად იზასგან მაქვს არაერთხელ მოსმენილი. ამას გარდა,როდესაც სააკაშვილი გახდა პრეზიდენტი,იზას მუზეუმში შსს იყო მისული,რომელსაც ასევე აინტერესებდათ ამ არქივის ბედი.იზამ სრული ინფორმაცია მიაწოდა იმდროინდელ ძალოვანებს არქივის ბედის შესახებ. Maia Orjonikidze 21.03.2014 22:40 Maia Orjonikidze სხვათაშორის ამაზე საინფორმაციო სიუჟეტიც გავიდა ტელევიზიებით,მე პირადად ნანახი მაქვს ეს სიუჟეტი 2004 წლის რუსთავი 2-ის კურიერში. Zakaria Lachkarachvili 21.03.2014 22:54 Zakaria Lachkarachvili martali xar, ara scorad , daaxlovebit utqviat shemtvis, exla rac mitxari martl ufro axlos iqneba simartlestan vidre gagonilze da xuti kacis gamovlil mokolil-gagonilis informacia. ara da es xom saqartvelos istoriaa da aravis qonda misi ase aqet iqittareba, mitumetes ganadgureba! exla vifiqr vin sheidzleba rame icodes amis shesaxeb da radgan literaturis muzeumshi kopila, mainteresebs tu iko kavshirshi literaturuli muzeumi literaturis instituttan sadac zviadi mushaobda? Maia Orjonikidze 21.03.2014 22:57 Maia Orjonikidze ამაზე არ მაქვს ინფორმაცია. Zakaria Lachkarachvili 21.03.2014 23:01 Zakaria Lachkarachvili isedac bevri ram gamagebine, didi madloba, gavkvebi nakvalebs "sherlok holmsivit":))) gza da gza imedia shemomxvdebian ketili, patiosani adamianebi... kargad da kidev madloba! Maia Orjonikidze 22.03.2014 0:00 Maia Orjonikidze არაფრის,რა მადლობა
ვლადიმერ ხომერიკის სტუმრობა ზაქარია ლაშქარაშვილთან
შეხვედრები საქართველოში 2013 წელი
გაფიცვა პარიზში
მარი ლეპენის საარჩევნო კამპანიის დროს
© Copyright საავტორო უფლება დაცულია საქართველოს ეროვნულ განმათავისუფლებელი ორგანიზაცია "სეგო"
ადმინისტრატორი ზურაბ გრიგალაშვილი
